هوش مصنوعی در صنعت شیلات
هوش مصنوعی موجود در پلتفرم اینترنت اشیا در صنعت شیلات زمینه پروسه تغذیه و عملیات نظافت آبزیان را تسهیل بخشیده است و به شرکت‌ها برای تصمیم‌گیری بهتر در عملیات مربوط به پرورش آبزیان کمک می‌کند. پلتفرم اینترنت اشیا با استفاده از حسگرهای هوشمند که تمامی اطلاعات حیاتی استخرهای آبزی‌پروری را در یک فضای ابری ذخیره می‌کند و با تحلیل آن‌ها توسط هوش مصنوعی، بهترین راهکار را به مدیران شیلات ارائه می‌دهد. تمامی پارامترهای حیاتی آب نظیر PH، دما، اکسیژن محلول، ORP، نیتریت، آمونیاک، شوری، EC و غیره توسط این سیستم در اختیار کاربر قرار می‌گیرد. با استفاده از این سیستم هوشمند در مزارع آبزی‌پروری، میزان مرگ‌ومیر، FCR و انرژی مصرفی کاهش قابل‌توجهی خواهد داشت که در نتیجه می‌توان افزایش ۳۰ الی ۳۵ درصدی را در بهره‌وری مشاهده کرد. این سیستم مدیریت چندین حوضچه ماهی را هم‌زمان و به‌طور متمرکز امکان‌پذیر می‌نماید. ازاین‌رو حوضچه‌های هوشمند نه‌تنها سودآور هستند، بلکه هزینه‌های سرمایه‌ای مورد نیاز برای مدیریت حوضچه‌ها را نیز کاهش می‌دهند. روش کار به این صورت است که داده‌ها توسط دوربین‌های زیر آب تحلیل و پردازش تصویر می‌شوند تا رفتارهای مربوط به تغذیه ماهی‌ها مثل این که چه زمانی گرسنه هستند را بررسی کنند. اهمیت این موضوع به این دلیل است که ۴۰ درصد از قیمت ماهی‌ها به دلیل هزینه‌هایی است که برای تغذیه آن‌ها صرف می‌شود. هدف توصیه‌های مناسب به متصدیان درباره نوع تغذیه ماهی‌ها است.
در این روش، سیستم داده‌ها را از منابعی مانند سنسورها، دوربین‌ها و اصوات جمع‌آوری می‌کند و اطلاعات لازم برای الگوریتم‌ها را ارائه می‌دهد و با این روش درباره غذا دادن بیش‌تر یا کم‌تر به ماهی‌ها هشدار می‌دهد. این برنامه باگذشت زمان هوشمندتر می‌شود. سیستم‌های مبنی بر هوش مصنوعی همیشه در مراکز فعال هستند و بر اساس تحلیل داده‌های گرفته شده از دوربین‌ها، تصمیم‌گیری می‌کنند. این سیستم باعث کاهش نیروی انسانی هم خواهد شد. همیشه یکی از دغدغه‌های صاحبان مراکز پرورش آبزیان تعداد دفعاتی است که مجبورند در روز به محصولاتشان سر بزنند و مشکلات را شناسایی و به آن‌ها رسیدگی کنند. در‌نتیجه استفاده از هوش مصنوعی در پرورش آبزیان برای رسیدگی به این موضوع اهمیتی ویژه دارد. با استفاده از هوش مصنوعی تغییرات رفتاری ماهیان در هنگام تغذیه تجزیه می‌شود. این سیستم با استفاده از دوربین برای مشاهده حرکات ماهی و اندازه‌گیری سرعت، شتاب و پراکندگی در قفس، مخزن یا حوضچه استفاده می‌شود. هوش مصنوعی تصمیم می‌گیرد که چه موقع غذا دادن به ماهی‌ها متوقف شود یا میزان و نوع تغذیه را باتوجه‌به اشتهای ماهی‌ها تغییر دهند. تغییر رفتار نه‌تنها به تغذیه و اشتها بلکه به بیماری‌ها و جراحات در ماهی‌ها مربوط می‌شود. این سیستم همچنین می‌تواند علائم اولیه بیماری را که منجر به کاهش مرگ‌ومیر و استفاده از آنتی‌بیوتیک، حفاظت از محیط‌زیست و بهبود کلی در مدیریت می‌شود را تشخیص دهد.
هوش مصنوعی موجود در پلتفرم اینترنت اشیا امکان نظارت بر طیف وسیعی از متغیرهای مؤثر در صنعت شیلات را فراهم می‌آورد از جمله: هزینه‌های جاری، کیفیت، حجم، برنامه‌ریزی و سودآوری علاوه بر این امکان کنترل جامع پارامترهای حیاتی، قابلیت‌های متنوعی به کاربر ارائه می‌دهد که از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش هزینه‌ها با امکان نظارت، تحلیل و کنترل هزینه‌های تولید
- بهبود کیفیت با تجزیه‌وتحلیل عوامل مؤثر در سلامت و رشد آبزیان و شناسایی مشکلات به وجود آمده
- بهینه‌سازی برنامه زمانی با تحلیل داده‌های ثبت شده و صرفه‌جویی در زمان
- کاهش تلفات
این سامانه در صنعت شیلات بسیار مفید خواهد بود و در نهایت کشور با صادرات ماهی به خارج از کشور و کسب ارز به توسعه اقتصاد کشور کمک خواهد نمود. برای تولید رشد بهینه، کاهش هزینه‌های پرورش آبزی و بهبود کارایی، باید بتوان عملکرد را به طور مداوم ارزیابی کرد و بلافاصله به‌محض بروز مشکلات آن‌ها را شناسایی کرد. این سیستم یک راه‌حل جامع و یکپارچه برای بهبود کارایی در صنایع آبزی‌پروری است. در پلتفرم اینترنت اشیا تمام مراحل تولید ماهی، از تخم‌گذاری تا برداشت، پشتیبانی می‌شود. موارد مهمی تحت کنترل پلتفرم اینترنت اشیا نظاره می‌شود از جمله:
- نظارت بر سلامت ماهی‌ها به‌صورت دائم و دوره‌ای
- دسته‌بندی ماهی‌ها از نظر اندازه و رشد
- نظارت دائم بر دمای آب و میزان اکسیژن آن
- نظارت دائم بر پارامترهای مهم زیستگاه آبزیان
- پیشگیری و پیش‌بینی از خرابی تجهیزات و پمپ‌ها
- پیش‌بینی بیماری‌های مرتبط با آبزیان
ماهی‌های شکارچی و گوشت‌خوار برای خوردن غذا باید طعمه را ببینند تا بتوانند شکار کنند. به همین دلیل باید آب استخرها در مزارع پرورش ماهی شفاف باشد. یکی از راه‌های شفافیت استخر کاهش مواد معلق به کم‌تر از ۳۰ میلی‌گرم در لیتر است. هنگامی‌که این میزان به بالای ۳۰ میلی‌گرم رسید سیستم هشدار پلتفرم اینترنت اشیا می‌تواند کارکنان را آگاه کند و در صورت نیاز اقدامات لازم را برای کاهش مواد معلق به‌صورت خودکار و اتوماتیک و طبق تنظیمات هوش مصنوعی که در پلتفرم اینترنت اشیا انجام شده است تمامی گزارشات لحظه‌به‌لحظه به هر صورتی که تعریف شده باشد برای کارکنان و مدیران ارسال خواهد شد. به طور مثال، پیام دهد و یا تماس هم بگیرد یا یک وسیله برقی دیگر (مانند چراغ چشمک‌زن) را روشن و یا خاموش کند و یا حتی آژیر را فعال کند و غیره. حوضچه‌های پرورش ماهی که تحت کنترل پلتفرم اینترنت اشیا هستند کلیه کارها اعم از تغذیه و تنظیم دما را به‌صورت اتوماتیک به انجام می‌رسانند.
تقسیم نشدن غذا به‌صورت یکسان بین ماهی‌ها می‌تواند باعث بزرگ و کوچک شدن ماهی‌ها شده و این یکی از مشکلاتی است که کارکنان صنعت شیلات با آن مواجه هستند. یکی از این مشکلات جیره‌بندی غذایی است که به دلیل اختلاف وزن محاسبه جیره‌بندی غذایی دقیق و درست، سخت و دشوار است. مشکل دیگر هم این است که ماهی‌های کوچک در رقابت غذایی با ماهی‌های بزرگ معمولاً شکست می‌خورند و این اختلاف وزن بیش‌تر و بیش‌تر می‌شود. راه‌حلی که معمولاً در مزارع شیلات برای حل این مشکل استفاده می‌شود رقم‌بندی است که در آن ماهی‌های بزرگ و کوچک را بعد از مدتی تفکیک می‌کنند. اما در مزارع ماهی هوشمند توزیع غذا بین بخش‌های یک حوض به طور یکسان انجام می‌شود. در این صورت شانس این‌که همه ماهی‌ها بتوانند تغذیه مناسب و یکسان داشته باشند بالاتر می‌رود. این ویژگی می‌تواند کار نیروی انسانی که وظیفه رقم‌بندی ماهی‌ها را بر عهده دارند را کاهش دهد و سيستم غذادهي هوشمند در تایم‌های مشخص به‌صورت کاملاً خودکار انجام می‌شود. به‌گونه‌ای كه این سيستم هوشمند ميزان تغذيه ماهي‌ها را بررسي كرده و در نهايت باتوجه‌به فرمولاسيون تخمين زده شده بر مبنای هوش مصنوعی ميزان غذادهي روزانه تعيين مي‌شود. این حوضچه‌ها که بر روی آن‌ها چند سنسور نصب شده است و از این طریق میزان اسیدی بودن آب را اندازه‌گیری و کنترل می‌کنند. علاوه بر این قادر به اندازه‌گیری و کنترل املاح مفید و مضر آب هستند. این حوضچه‌های هوشمند از راه دور قابل‌کنترل هستند و درصورتی‌که وضع بحرانی ایجاد شود از طریق ایمیل، فکس، تلفن و پیامک اطلاعات را برای سیستم مرکزی ارسال می‌کند و کاربران قادر هستند از راه دور شرایط را کنترل کنند. این سیستم ریسک تلفات در استخرها را به حداقل می‌رساند. همچنین سرریز شدن آب استخر بر اثر عواملی همچون گرفتگی مجرای خروج آب نیز توسط پلتفرم اینترنت اشیا اعلام می‌شود و تغییرات دمای آب استخر اطلاع داده می‌شود.